Görüş | Gemi Kaynaklı Sülfür Azaltımının Okyanuslara Etkileri
Hazırlayan: Araştırmacı Doğukan ÇETİNER | İklim Değişikliği ve Enerji Çalışmaları Merkezi
Hava kirliliği ile küresel iklim değişikliği, genellikle birbirlerinden ayrı bir şekilde ele alınmaktadır. Ancak hem hava kirliliğine sebep olan temel kirleticiler hem de küresel ısınmaya sebep olan sera gazları özünde fosil yakıtlardan kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda hava kirliliğini azaltmaya yönelik olan politikaların çoğu hem insan sağlığı hem de iklim için bir "kazan-kazan" durumu oluşturmaktadır.
Bu politikalardan birisi 2020 yılında Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO), gemi yakıtlarındaki sülfür miktarının %3.5’ten %0.5’e indirilmesini hedefleyen bir kararı olmuştur. Böylelikle gemilerden kaynaklanmakta olan hava kirliliğinin azaltılması amaçlanmıştır. Ancak, alınan bu kararın beraberinde getireceği olumlu ve olumsuz etkilerin oluşturmakta olduğu ikilemler konunun daha da derinlemesine ele alınmasını gerektirmektedir.
Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün açıklamalarına göre, gemilerden kaynaklanan toplam sülfür kullanımında (şu anki yıllık 8.5 milyon metrik ton SOx salınımı) gerçekleşecek olan %77'lik azalmayla asit yağmurlarının azaltılmasına olumlu bir katkı sağlanması hedeflenmektedir. Bu durumun hem sağlık üzerine hem de su türlerinin, ormanların ve ekinlerin olumlu etkiler doğurması beklenmektedir. Ancak, gemi kaynaklı sülfür salınımının 2020 yılı itibari ile %3.5’ten %0.5’e indirilmesi ile birlikte okyanus tarafından emilen güneş radyasyonu miktarında hızlı bir artış gözlemlenmiştir. Bu artışın ise okyanus sıcaklıklarında artışa neden olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla sülfür salınımındaki bu azalışın beraberinde getirdiği ikilemleri de göz ardı etmememiz gerekmektedir. Nitekim küresel ısınmanın %90’ı okyanusta meydana gelmekte olduğu dikkate alındığında okyanus sıcaklıklarının yükselişi endişe vericidir.
Kaynak: Simons, L. [@LeonSimons8]. (8 Mart 2023). Twitter.
Sonuç olarak, gemi kaynaklı sülfür salınımının azaltılması adına 2020 yılında Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından alınan kararının olumlu ve olumsuz etkileri karşımıza bir ikilem çıkartmaktadır. Sülfür salınımının yol açacağı hava kirliliğinin, uzun vadede deniz suyunun kimyasal bileşimindeki olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesi ve deniz yaşamını olumlu yönde etkilemesi gibi olumlu sonuçlara yol açması beklenmektedir. Ancak bunun yanı sıra atmosferdeki sülfat aerosol miktarının düşmesi ile beraber okyanusların güneş ışınlarını yansıtma kabiliyetinin azalmasıyla yerkürenin daha fazla ısınmasına yol açabileceği de tespit edilmiştir. Bu bağlamda iklim değişikliği ve ilişkili konuları ile mücadele kapsamında atılan adımlar yürürlüğe koyulmadan önce ilgili kuruluşlar tarafından gerekli fizibilite çalışmalarının yapılarak olumlu ve olumsuz etkilerinin saptanması gerekmektedir. Nitekim karar alıcılar ve uzmanların bu tür kararların alınması hususunda çevre ve iklim değişikliği ilişkisini anlayarak alınacak kararın doğa üzerindeki etkilerini hesaba katmamaları halinde belki de geriye alınamayacak sonuçların ortaya çıkması söz konusudur.
KAYNAK
European Environment Agency. (t.y.). Hava kirliliğine neden olan temel kirleticiler nelerdir?. European Environment Agency. https://www.eea.europa.eu/tr/help/sikca-sorulan-sorular/hava-kirliligine-neden-olan-temel
The World Bank. (1 Eylül 2022). What You Need to Know About Climate Change and Air Pollution. The World Bank. https://www.worldbank.org/en/news/feature/2022/09/01/what-you-need-to-know-about-climate-change-and-air-pollution
Türk Armatörler Birliği (Şubat, 2021). IMO’ya göre deniz akaryakıtında azaltılmış sülfür limiti 2020’de sorunsuz bir şekilde uygulandı.. Türk Armatörler Birliği. https://armatorlerbirligi.org.tr/arsivler/portfolio-item/imoya-gore-deniz-akaryakitinda-azaltilmis-sulfur-limiti-2020de-sorunsuz-bir-sekilde-uygulandi
NASA. (Aralık, 2022). Ocean Warming. Global Climate Change. https://climate.nasa.gov/vital-signs/ocean-warming/
Simons, L. [@LeonSimons8]. (Mart, 2023). For decades this area has been kept relatively cool by sulfur emissions from ships. But this changed in 2020. [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/LeonSimons8/status/1633566568528375811
Simons, L. [@LeonSimons8]. (Mart, 2023). On January 1st 2020 new shipping regulation came into effect (#IMO2020), decreasing the maximum amount of sulfur in shipping fuels [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/LeonSimons8/status/1633566571779051520
Simons, L., Hansen, J. E., & Dufournet, Y. (2021). Climate Impact of Decreasing Atmospheric Sulphate Aerosols and the Risk of a Termination Shock. Annual Aerosol Science Conference 2021, https://www.researchgate.net/publication/356378673_Climate_Impact_of_Decreasing_Atmospheric_Sulphate_Aerosols_and_the_Risk_of_a_Termination_Shock
UNCTAD. Review of Maritime Transport 2022. United Nations Conference on Trade and Development. https://unctad.org/publication/review-maritime-transport-2022
World Health Organization (t.y.). Climate impacts of air pollution. World Health Organization. https://www.who.int/teams/environment-climate-change-and-health/air-quality-and-health/health-impacts/climate-impacts-of-air-pollution
