Ozon Tabakasındaki Delik İyileşme Sürecinde: 2066 Yılında Tamamen Kapanması Bekleniyor
Bilim insanları, ozon tabakasının son yıllarda kaydettiği iyileşmeye dikkat çekerken, 2066 yılına kadar tam anlamıyla eski haline dönebileceğini düşünüyorr. Zararlı ultraviyole ışınları engelleyerek gezegeni koruyan ozon tabakası, 1987 yılında kabul edilen Montreal Protokolü'nün getirdiği kimyasal yasaklarının etkisiyle iyileşme sürecine girdi.
Bilim insanları, ozon tabakasının son yıllarda kaydettiği iyileşmeye dikkat çekerken, 2066 yılına kadar tam anlamıyla eski haline dönebileceğini düşünüyorr. Zararlı ultraviyole ışınları engelleyerek gezegeni koruyan ozon tabakası, 1987 yılında kabul edilen Montreal Protokolü'nün getirdiği kimyasal yasaklarının etkisiyle iyileşme sürecine girdi.
NASA ve ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) tarafından yapılan analizler, 2024 yılında gözlemlenen ozon deliğinin 2000’lerden beri kaydedilen en küçük delik olduğunu gösterdi. Montreal Protokolü’nün bir başarısı olarak görünen bu küçülme sayesinde delik, kaydedilen en küçük yedinci delik olarak tanımlandı. NOAA'dan Dr. Paul Newman, deliğin halen Amerika kıtası büyüklüğünde olduğunu belirtirken son 20 yılda uygulanan kimyasal yasaklarının ozon tabakasındaki deliğin küçülmesini sağladığını söyledi.
Birleşmiş Milletler tarafından 2023 yılında yayınlanan raporda, Antarktika bölgesinde ozon tabakasının 2066, Kuzey Kutbunda ise 2045 yılına kadar 1980 yılındaki seviyelerine düşmesi beklenirken, daha Tropikal bölgelerde ise 2040 yılına kadar iyileşebileceği tahmin ediliyor. Montreal Protokolü'ne göre uzmanlar, 2016 yılında eklenen Kigali Değişikliği'nin, sera etkisi güçlü olan hidroflorokarbon (HFC) kullanımını azaltarak küresel ısınmayı da 2100 yılına kadar 0,5 derece düşürme potansiyeline sahip olduğunu belirtiyor.
1979'da Antarktika üzerinde 225 DU'luk bir ozon tabakası ölçüldüğünü belirten, NOAA'dan araştırmacı kimyager olarak görev yapan Bryan Johnson, ozonun tamamen eski seviyesine dönmesi için uzun bir iyileşme süreci gerektiğini, küresel politikalarda kararlılık ve uzun vadeli çaba gerektirdiğinin altını çiziyor.
Haberi Hazırlayan: Stajyer Ela Nur ERTEKİN
Haber Kaynağı: ---. (t.y.). International action against ozone depleting substances yields significant gains. NASA Science. https://science.nasa.gov/earth/climate-change/ozone-layer/international-action-against-ozone-depleting-substances-yields-significant-gains/
---. (30 Ekim 2024). 2024 Antarctic ozone hole ranks 7th-smallest since recovery began. National Oceanic and Atmospheric Administration. https://www.noaa.gov/news-release/2024-antarctic-ozone-hole-ranks-7th-smallest-since-recovery-began
Görsel Kaynak: ---. (12.09.2019) What can we learn from the Montreal Protocol? https://www.earthday.org/what-can-we-learn-from-the-montreal-protocol/
Comments